Hương trầm xứ Huế

Nhang Trầm Huế: 0946666419

Đã từ lâu, tục thắp hương của người Việt trở thành nét đẹp văn hóa không thể thiếu trong đời sống hàng ngày, trong các cuộc tế lễ. Những làn khói hương mỏng mảnh là chiếc cầu nối thiêng liêng giữa cuộc sống hiện hữu với thế giới tâm linh. Mùi hương trầm ngào ngạt làm con người cảm thấy nhẹ nhàng, thư thái và gần nhau hơn.

Tục thờ Phật và tục thờ cúng ông bà của người Huế cũng như của người dân Việt đều nhờ đến ba nén hương để minh chứng cho tấm lòng thành gửi đến các bậc cao xanh. Và đã từ rất lâu rồi, chuyện thắp hương lễ Phật, cúng lạy ông bà là chuyện hàng ngày. Nghề làm hương , do vậy không chỉ là nghề của nhiều làng quê trong cả nước mà còn là nghề gia truyền của nhiều hộ gia đình ở Huế. Đường Huyền Trân Công chúa – một tuyến đường mới của Huế- nay được người dân Huế gọi là đường “ hương”, bởi lẽ trên đoạn đường ngắn này tập trung khoảng 20 hộ gia đình thuộc các xã Thủy Xuân và Thủy Biều chuyên nghề làm hương.

Từ lâu tục thắp hương của người Việt trở thành nét đẹp văn hóa không thể thiếu trong đời sốnghàng ngày Ảnh: Kiến thức ngày nay

Theo những người làm hương thì người Huế chuộng nhất là hương trầm. Hương trầm có mùi thơm dịu, phảng phất nhẹ nhàng mà sâu lắng. Trước đây muốn có hương trầm phải tìm cho được rễ trầm. Nhưng sau rễ trầm hiếm dần, người ta phải thay bằng các loại rễ cây hương bài hay rễ cây lâu lâu cũng có mùi hương tương tự. Ngoài ra trong thành phần hương liệu còn có ngũ vị thuốc bắc ( gồm quế chi, thảo quả, nụ tùng, nụ đinh hương, hoa hồi), cùng với vỏ quả bưởi rừng, hoa bưởi khô. Loại bột làm chất độn để đốt cùng với hương liệu thường mùn cưa. Để tạo chất dẻo ,người làm hương ở Huế nhập vỏ cây bì lời từ Lao Bảo ( Quảng Trị) hay từ Quảng Ngãi. Đây là thành phần quan trọng tạo nên độ kết dính của nguyên liệu.Lõi hương được làm bằng ruột tre chẻ thanh nhỏ, phơi nắng, phơi mưa, phơi sương hàng tháng để khi đốt lõi khô giòn, cháy đều, có tàn uốn cong. Trước đây hương Huế chỉ có hai màu, đó là màu nâu đen và màu vàng, chân hương được nhuộm màu đỏ. Hiện nay, người làm hương ở Huế còn nhuộm chân hương thêm nhiều màu để phục vụ khách du lịch nước ngoài, với người tiêu dùng trong nước thì người ta chọn mùi hương hơn là chọn màu sắc.

Trong những ngày nắng hạ này, bước chân đến khu vực đường Huyền Trân Công chúa sẽ cảm nhận được mùi hương trầm thơm ngào ngạt, thanh tao lan toả. Những mẹt, ống phơi tăm tre nhuộm phẩm đỏ rực xòe ra như đóa hoa hàng ngàn cánh. Giàn phơi hương cũng trải khắp trong nhà, ngoài ngõ, màu vàng của bột hương, màu đỏ của chân hương đan xen nhau tạo nên bức tranh rực rỡ. Nghề làm hương không vất vả như nghề nông, từ người già đến trẻ nhỏ đều có thể đảm nhận được tất cả các khâu trong quá trình sản xuất. Và cũng như những nghề thủ công truyền thống khác, nghề làm hương không giàu, chỉ đủ ăn nhưng điều làm họ vui mừng là hàng bán chạy nên thợ có việc làm quanh năm. Với người làm nghề như vậy cũng đã yên tâm rồi. Không chỉ làm hương trầm, hương quế mà bây giờ người thợ còn chế thêm nhiều mùi hương khác nhau, nguyên liệu được pha trộn với một tỷ lệ nhất định, tỉ lệ này được các gia đình giữ kín như bí quyết gia truyền, bởi khâu này rất quan trọng, nó quyết định đến mùi thơm, độ bền. Mỗi khi xong một mẻ, người thợ đều phải đốt thử để kiểm tra chất lượng, xem hương có cháy đều, cháy hết không…”.

Có hàng chục mùi hương nhưng người Huế vẫn chuộng mùi hương trầm. Từ mấy chục năm nay, cửa hàng hương Hồng Phúc ở đường Phan Đăng Lưu- TP Huế là địa chỉ đáng tin cậy về hương trầm . Hương trầm thường được se cây nhỏ nhưng khi đốt hương thơm lan tỏa khắp nhà. Nếu vì hoàn cảnh khó khăn, ngày thường có thể dùng các loại hương giá thấp nhưng vào các dịp lễ, Tết, người Huế bao giờ cũng mua hương trầm để thắp cúng ông bà hoặc đón giao thừa. Mùi hương trầm thơm nhẹ nhàng, sâu lắng làm cho không khí Tết, không khí gia đình thêm đầm ấm, chính vì thế những người xa quê, mỗi lần ngửi thấy mùi hương trầm lại nao nao nhớ đến ngày Tết ở quê nhà

Hương trầm Huế ngày nay đã trở thành thương hiệu uy tín cả trong nước và trên thị trường quốc tế . Đóng cơ sở tại thị trấn Tứ Hạ- Huyện Hương Trà, hơn 10 năm qua, Công ty cổ phần nhang Vĩnh Thịnh Phát ( trước đây là Công ty nhang xuất khẩu) đã không ngừng chế tạo thêm nhiều mùi hương và kiểu dáng để phục vụ cho nhu cầu người tiêu dùng trong nước và quốc tế. Ngoài sản phẩm hương nén, hương vòng có thời gian cháy từ 20-30 phút đến 2-3 tiếng đồng hồ, Công ty còn sản xuất nhiều loại hương có thời gian cháy khác nhau như 6 tiếng, 8 tiếng, 10 tiếng, 12 tiếng, 1 ngày, 2 ngày, 7 ngày, 15 ngày, 1 tháng. Đặc biệt, công ty đã sản xuất thành công loại hương cháy 3 tháng theo đơn đặt hàng. Những chuyến hàng được xuất sang Đài Loan, Ai Cập, Thái Lan của Công ty cũng góp phần khẳng định thương hiệu hương Huế.

Được mệnh danh là đất thiền kinh với hàng trăm ngôi chùa lớn nhỏ, các nhà chùa ở Huế cũng như người dân Huế rất kỹ tính trong việc lựa chọn mùi hương.Với nhà Phật, hương là một trong sáu thức được dâng lên cúng Phật, tính trang nghiêm được thể hiện trong câu hát “ Trầm hương đốt, xông ngát mười phương, nguyện nguyện kính Đức nghiêm từ vô lượng. Cầu cầu xin chúng tâm thành chúng con…” . “ Hữu xạ tự nhiên hương”, nghề làm hương ở Huế, do vậy, mặc nhiên có uy tín về thương hiệu “ hương Huế”. Ngoài các hộ gia đình, nghề làm hương còn là nghề phụ của nhiều chùa sư nữ ở Huế. Sau chuyện kinh kệ hàng ngày, các sư cô còn tranh thủ làm hương vừa để dùng trong chùa, vừa có thêm thu nhập. Hương do các sư cô làm không bán rộng rãi trên thị trường, các gia đình phật tử thường đến chùa mua hương như là một địa chỉ tin cậy và cũng là một cách thể hiện sự gắn bó của mình với ngôi chùa thân quen.

Ngoài ý nghĩa là một sản phẩm dùng trong việc cúng, tế, với người dân Huế, nén hương còn đi vào một truyền thuyết nói về lịch sử tên của dòng sông Hương. Chuyện kể rằng Chúa Nguyễn Phúc Thái (có sách ghi là Nguyễn Phúc Trăn) , một hôm nằm ngủ mơ thấy một bà mụ già đầu tóc bạc phơ bảo với chúa rằng: "Ngài hãy thắp một nén hương bắt đầu từ đồi Hà Khê (tức chùa Thiên Mụ) đi về hạ lưu dọc theo con sông này, đến chỗ nào hương tàn thì đó là nơi đóng đô, và cơ nghiệp đó sẽ muôn đời bền vững". Chúa giật mình thức dậy, cho là điềm lạ, bèn thực hiện lời báo mộng của bà mụ Trời ngay sáng hôm sau. Khi đến ngang kinh thành Huế bây giờ thì nén hương vừa tàn, Chúa thấy địa thế rất đẹp, phía nam có một ngọn núi trông giống như một cái bình phong, hai bên có hai ngọn núi khác thấp hơn đứng đầu, chúa mừng rỡ quyết định dời đô về đây. Nhân việc bà mụ bảo cầm hương đi về hạ lưu con sông nên mới đặt tên là Hương để ghi nhớ việc này”.

Là một sản phẩm trong đời sống hàng ngày nhưng khi được đốt lên nén hương đã trở thành chiếc cầu nối giữa con người với thế giới tâm linh. Con người chúng ta muốn nhờ những làn khói hương thơm tinh khiết để bày tỏ tấm lòng thành của mình.

Cùng với nhiều mặt hàng nổi tiếng khác, hương trầm Huế đã trở thành một đặc sản của vùng đất này. Mùi hương trầm dịu ngọt đã thấm sâu vào hồn bao người dân Huế, bao người dân Việt để trở thành niềm thương, nỗi nhớ lúc đi xa.

Theo Nguyễn Khoa Diệu Hà (TRT)